societas humana

hūmānus (old form: HEMONA humana et HEMONEM hominem dicebant, Paul. ex Fest. p. 100 Müll.; cf. homo init.), a, um, adj. [homo], of or belonging to man, human.

In gen.:

esse aliquem humana specie et figura, qui tantum immanitate bestias vicerit, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 22, 63:

simulacra,

id. Rep. 3, 9:

caput,

a human head, Hor. A. P. 1; Flor. 1, 7, 8: succidiae, Cato ap. Gell. 13, 24, 12: Cyclopis venter... Carnibus humanis distentus, human flesh, Enn. ap. Prisc. p. 870 P. (Ann. v. 327 Vahl,):

humana qui dape pavit equas,

Ov. H. 9, 68:

Athenas obsidione et fame ad humanos cibos compulit,

Flor. 3, 5, 10:

hostiae,

human sacrifices, Cic. Font. 10 21; Tac. G. 9; Plin. 8, 22, 34, § 82; Flor. 1, 16, 7:

lac,

human milk, Plin. 28, 9, 33, § 123:

nec distare humana carne suillam,

Juv. 14, 98:

carnibus humanis vesci,

id. 15, 13:

societas generis humani,

of the human race, Cic. Lael. 5, 20; cf.: eos (deos) non curare opinor quid agat humanum genus, Enn. ap. Cic. Div. 2, 50, 104 (Trag. v. 354 Vahl.); v. genus: ubi remissa humana vita corpus requiescat malis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 416 ib.); cf.: humanae vitae varia reputantes mala, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115; and Cic. Rep. 6, 18; in the comp.: ergo hercules vita humanior sine sale non quit degere, Plin. 31, 7, 41, § 88:

omnium divinarum humanarumque rerum,

Cic. Lael. 6, 20;

v. divinus: amor,

id. ib. 21, 81:

natura,

id. Rep. 1, 14:

virtus,

id. ib. 1, 7 fin.:

casus,

id. Lael. 2, 7:

cultus,

id. de Or. 1, 8, 33:

humanissima voluptas,

id. Ac. 2, 41, 127:

ignes,

i. e. which men daily use, Plin. 2, 107, 111, § 239:

dapes,

i. e. human excrements, id. 17, 9, 6, § 51:

memoria,

Tac. A. 11, 14:

ultra modum humanum,

id. ib. 11, 21:

humanum facinus factumst,

customary, Plaut. Truc. 2, 1, 8:

nec quisquam dixerit, in eo qui obdormivit, rem eum humanam et naturalem passum, Mos. et Rom. Coll. 12, 7, 7: major imago humana,

of superhuman size, Juv. 13, 222: humanum sacrificium dicebant, quod mortui causa fiebat, Paul. ex Fest. p. 103 Müll.:

scelus,

committed against men, Liv. 3, 19 fin.; 29, 18 fin.: si quid mihi humanum contigerit, if any thing should happen to me, i. e. if I should die, Dig. 16, 3, 26 (for which, humanitus, q. v.):

persuasit nox, amor, vinum, adulescentia: Humanum'st,

Ter. Ad. 3, 4, 25: metum virgarum navarchus pretio redemit: humanum est;

alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit: usitatum est,

Cic. Verr. 2, 5, 44, § 117; cf. Ter. Hec. 4, 1, 38; id. Ad. 3, 4, 25:

humano quodam modo,

Quint. 10, 3, 15: res humani juris, property (opp. res divini juris, things sacred or religious), Gai. Inst. 2, 2; 9 sqq.;

3, 97: ne vinum... esse sacrum incipiat et ex usibus eripiatur humanis,

Arn. adv. Gent. 7, 31.— As substt.

hūmāni, ōrum, m., men, mortals, Lucr. 3, 80; 837: natura humanis omnia sunt paria, Varr. ap. Non. 81, 10.—

hūmānum, i, n., that which is human, mortal, etc.: ignem magnum hic faciam. Dae. Quine ut humanum exuras tibi? Plaut. Rud. 3, 4, 62:

non hercle humanust ergo: nam volturio plus humani credost,

id. Mil. 4, 2, 53:

si quicquam in vobis non dico civilis sed humani esset,

Liv. 5, 4, 9:

pulcher et humano major trabeaque decorus Romulus,

Ov. F. 2, 503 (but in Cic. Att. 13, 21, 5, homo is the true reading):

homo sum: humani nihil a me alienum puto,

Ter. Heaut. 1, 1, 25:

Satyris praeter effigiem nihil humani, Mela, 1, 8, 10: si in Pompeio quid humani evenisset,

Sall. H. Fragm. 5, 16 Dietsch.—

Plur.: hūmā-na, ōrum, n., human affairs, the concerns of men, events of life:

qui omnia humana, quaecumque accidere possunt, tolerabilia ducat,

Cic. Tusc. 5, 6, 17; cf.:

despicientem omnia humana,

id. Rep. 1, 17; and:

haec caelestia semper spectato, illa humana contemnito,

id. ib. 6, 19:

si quicquam humanorum certi est,

Liv. 5, 33, 1:

deos esse et non neglegere humana,

id. 3, 56, 7.— Comp. (very rare):

respiratio humanior,

i. e. freer, Cael. Aur. Acut. 2, 1, 2.

In partic.

Humane, philanthropic, kind, gentle, obliging, polite (syn.:

comis, urbanus): te esse humano ingenio existumo,

Plaut. Most. 3, 2, 127:

Cyrum minorem Persarum regem et ceteris in rebus communem erga Lysandrum atque humanum fuisse,

Cic. de Sen. 17, 59; cf.:

homo facillimus atque humanissimus,

id. Att. 16, 16, C, 12:

humani ingeni Mansuetique animi officia,

Ter. And. 1, 1, 86; cf.: quod ipse moderatissimi atque humanissimi fuit sensus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5:

Catonis (praeceptum) humanissimum utilissimumque,

Plin. 18, 6, 8, § 44 (cf. Cato, R. R. 4). —

Of good education, well-informed, learned, polite, refined: gentem quidem nullam video neque tam humanam atque doctam neque tam immanem atque barbaram, quae non significari futura posse censeat, Civ. Div. 1, 1, 2; cf.:

homo doctissimus atque humanissimus,

id. Verr. 2, 4, 44, § 98:

homines periti et humani,

id. ib. 2, 5, 28, §

70: haec ego non possum dicere non esse hominis quamvis et belli et humani,

id. Fin. 2, 31, 102: Praxiteles nemini est paulum modo humaniori ignotus, Varr. ap. Gell. 13, 16, 3 (eruditiori doctiorique, Gell.;

see the entire chap.): humanissimussermo,

Cic. Q. Fr. 2, 10, 2.—Hence, adv. in two forms: hūmānē and hūmānĭter.

(Acc. to I.) Humanly, agreeably to human nature, in a manner becoming humanity.

Form humane:

vix humane patitur,

Ter. Ad. 1, 2, 65: intervalla vides humane commoda, i. e. exceedingly, charmingly commodious, [p. 870] Hor. Ep. 2, 2, 70:

morbos toleranter atque humane ferunt,

Cic. Tusc. 2, 27, 65.—

Form humaniter:

docebo profecto, quid sit humaniter vivere,

Cic. Fam. 7, 1, 5:

sin aliter acciderit, humaniter feremus,

id. Att. 1, 2, 1.—

Comp.:

si qui forte, cum se in luctu esse vellent, aliquid fecerunt humanius, aut si hilarius locuti sunt,

Cic. Tusc. 3, 27, 64.—

In partic. (acc. to II. A.), humanely, pleasantly, courteously, kindly, gently, politely, etc.

Form humane: Hirtium aliquid ad te sumpathôs de me scripsisse facile patior:

fecit enim humane,

Cic. Att. 12, 44, 1.—

Form humaniter: invitus litteras tuas scinderem: ita sunt humaniter scriptae, Cic. Fragm. ap. Non. 509, 21:

fecit humaniter Licinius,

id. Q. Fr. 2, 1, 1.—

Sup.:

quod se sua voluntate erga Caesarem humanissime diligentissimeque locutus esses,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 20:

quam humanissime scribere,

id. Fam. 2, 17, 6; 5, 20, 8; cf. Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

ducem se itineris humanissime promisit,

Petr. 8.

hūmānus (old form: HEMONA humana et HEMONEM hominem dicebant, Paul. ex Fest. p. 100 Müll.; cf. homo init.), a, um, adj. [homo], of or belonging to man, human.

In gen.:

esse aliquem humana specie et figura, qui tantum immanitate bestias vicerit, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 22, 63:

simulacra,

id. Rep. 3, 9:

caput,

a human head, Hor. A. P. 1; Flor. 1, 7, 8: succidiae, Cato ap. Gell. 13, 24, 12: Cyclopis venter... Carnibus humanis distentus, human flesh, Enn. ap. Prisc. p. 870 P. (Ann. v. 327 Vahl,):

humana qui dape pavit equas,

Ov. H. 9, 68:

Athenas obsidione et fame ad humanos cibos compulit,

Flor. 3, 5, 10:

hostiae,

human sacrifices, Cic. Font. 10 21; Tac. G. 9; Plin. 8, 22, 34, § 82; Flor. 1, 16, 7:

lac,

human milk, Plin. 28, 9, 33, § 123:

nec distare humana carne suillam,

Juv. 14, 98:

carnibus humanis vesci,

id. 15, 13:

societas generis humani,

of the human race, Cic. Lael. 5, 20; cf.: eos (deos) non curare opinor quid agat humanum genus, Enn. ap. Cic. Div. 2, 50, 104 (Trag. v. 354 Vahl.); v. genus: ubi remissa humana vita corpus requiescat malis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 416 ib.); cf.: humanae vitae varia reputantes mala, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115; and Cic. Rep. 6, 18; in the comp.: ergo hercules vita humanior sine sale non quit degere, Plin. 31, 7, 41, § 88:

omnium divinarum humanarumque rerum,

Cic. Lael. 6, 20;

v. divinus: amor,

id. ib. 21, 81:

natura,

id. Rep. 1, 14:

virtus,

id. ib. 1, 7 fin.:

casus,

id. Lael. 2, 7:

cultus,

id. de Or. 1, 8, 33:

humanissima voluptas,

id. Ac. 2, 41, 127:

ignes,

i. e. which men daily use, Plin. 2, 107, 111, § 239:

dapes,

i. e. human excrements, id. 17, 9, 6, § 51:

memoria,

Tac. A. 11, 14:

ultra modum humanum,

id. ib. 11, 21:

humanum facinus factumst,

customary, Plaut. Truc. 2, 1, 8:

nec quisquam dixerit, in eo qui obdormivit, rem eum humanam et naturalem passum, Mos. et Rom. Coll. 12, 7, 7: major imago humana,

of superhuman size, Juv. 13, 222: humanum sacrificium dicebant, quod mortui causa fiebat, Paul. ex Fest. p. 103 Müll.:

scelus,

committed against men, Liv. 3, 19 fin.; 29, 18 fin.: si quid mihi humanum contigerit, if any thing should happen to me, i. e. if I should die, Dig. 16, 3, 26 (for which, humanitus, q. v.):

persuasit nox, amor, vinum, adulescentia: Humanum'st,

Ter. Ad. 3, 4, 25: metum virgarum navarchus pretio redemit: humanum est;

alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit: usitatum est,

Cic. Verr. 2, 5, 44, § 117; cf. Ter. Hec. 4, 1, 38; id. Ad. 3, 4, 25:

humano quodam modo,

Quint. 10, 3, 15: res humani juris, property (opp. res divini juris, things sacred or religious), Gai. Inst. 2, 2; 9 sqq.;

3, 97: ne vinum... esse sacrum incipiat et ex usibus eripiatur humanis,

Arn. adv. Gent. 7, 31.— As substt.

hūmāni, ōrum, m., men, mortals, Lucr. 3, 80; 837: natura humanis omnia sunt paria, Varr. ap. Non. 81, 10.—

hūmānum, i, n., that which is human, mortal, etc.: ignem magnum hic faciam. Dae. Quine ut humanum exuras tibi? Plaut. Rud. 3, 4, 62:

non hercle humanust ergo: nam volturio plus humani credost,

id. Mil. 4, 2, 53:

si quicquam in vobis non dico civilis sed humani esset,

Liv. 5, 4, 9:

pulcher et humano major trabeaque decorus Romulus,

Ov. F. 2, 503 (but in Cic. Att. 13, 21, 5, homo is the true reading):

homo sum: humani nihil a me alienum puto,

Ter. Heaut. 1, 1, 25:

Satyris praeter effigiem nihil humani, Mela, 1, 8, 10: si in Pompeio quid humani evenisset,

Sall. H. Fragm. 5, 16 Dietsch.—

Plur.: hūmā-na, ōrum, n., human affairs, the concerns of men, events of life:

qui omnia humana, quaecumque accidere possunt, tolerabilia ducat,

Cic. Tusc. 5, 6, 17; cf.:

despicientem omnia humana,

id. Rep. 1, 17; and:

haec caelestia semper spectato, illa humana contemnito,

id. ib. 6, 19:

si quicquam humanorum certi est,

Liv. 5, 33, 1:

deos esse et non neglegere humana,

id. 3, 56, 7.— Comp. (very rare):

respiratio humanior,

i. e. freer, Cael. Aur. Acut. 2, 1, 2.

In partic.

Humane, philanthropic, kind, gentle, obliging, polite (syn.:

comis, urbanus): te esse humano ingenio existumo,

Plaut. Most. 3, 2, 127:

Cyrum minorem Persarum regem et ceteris in rebus communem erga Lysandrum atque humanum fuisse,

Cic. de Sen. 17, 59; cf.:

homo facillimus atque humanissimus,

id. Att. 16, 16, C, 12:

humani ingeni Mansuetique animi officia,

Ter. And. 1, 1, 86; cf.: quod ipse moderatissimi atque humanissimi fuit sensus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5:

Catonis (praeceptum) humanissimum utilissimumque,

Plin. 18, 6, 8, § 44 (cf. Cato, R. R. 4). —

Of good education, well-informed, learned, polite, refined: gentem quidem nullam video neque tam humanam atque doctam neque tam immanem atque barbaram, quae non significari futura posse censeat, Civ. Div. 1, 1, 2; cf.:

homo doctissimus atque humanissimus,

id. Verr. 2, 4, 44, § 98:

homines periti et humani,

id. ib. 2, 5, 28, §

70: haec ego non possum dicere non esse hominis quamvis et belli et humani,

id. Fin. 2, 31, 102: Praxiteles nemini est paulum modo humaniori ignotus, Varr. ap. Gell. 13, 16, 3 (eruditiori doctiorique, Gell.;

see the entire chap.): humanissimussermo,

Cic. Q. Fr. 2, 10, 2.—Hence, adv. in two forms: hūmānē and hūmānĭter.

(Acc. to I.) Humanly, agreeably to human nature, in a manner becoming humanity.

Form humane:

vix humane patitur,

Ter. Ad. 1, 2, 65: intervalla vides humane commoda, i. e. exceedingly, charmingly commodious, [p. 870] Hor. Ep. 2, 2, 70:

morbos toleranter atque humane ferunt,

Cic. Tusc. 2, 27, 65.—

Form humaniter:

docebo profecto, quid sit humaniter vivere,

Cic. Fam. 7, 1, 5:

sin aliter acciderit, humaniter feremus,

id. Att. 1, 2, 1.—

Comp.:

si qui forte, cum se in luctu esse vellent, aliquid fecerunt humanius, aut si hilarius locuti sunt,

Cic. Tusc. 3, 27, 64.—

In partic. (acc. to II. A.), humanely, pleasantly, courteously, kindly, gently, politely, etc.

Form humane: Hirtium aliquid ad te sumpathôs de me scripsisse facile patior:

fecit enim humane,

Cic. Att. 12, 44, 1.—

Form humaniter: invitus litteras tuas scinderem: ita sunt humaniter scriptae, Cic. Fragm. ap. Non. 509, 21:

fecit humaniter Licinius,

id. Q. Fr. 2, 1, 1.—

Sup.:

quod se sua voluntate erga Caesarem humanissime diligentissimeque locutus esses,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 20:

quam humanissime scribere,

id. Fam. 2, 17, 6; 5, 20, 8; cf. Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

ducem se itineris humanissime promisit,

Petr. 8.

hūmānus (old form: HEMONA humana et HEMONEM hominem dicebant, Paul. ex Fest. p. 100 Müll.; cf. homo init.), a, um, adj. [homo], of or belonging to man, human.

In gen.:

esse aliquem humana specie et figura, qui tantum immanitate bestias vicerit, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 22, 63:

simulacra,

id. Rep. 3, 9:

caput,

a human head, Hor. A. P. 1; Flor. 1, 7, 8: succidiae, Cato ap. Gell. 13, 24, 12: Cyclopis venter... Carnibus humanis distentus, human flesh, Enn. ap. Prisc. p. 870 P. (Ann. v. 327 Vahl,):

humana qui dape pavit equas,

Ov. H. 9, 68:

Athenas obsidione et fame ad humanos cibos compulit,

Flor. 3, 5, 10:

hostiae,

human sacrifices, Cic. Font. 10 21; Tac. G. 9; Plin. 8, 22, 34, § 82; Flor. 1, 16, 7:

lac,

human milk, Plin. 28, 9, 33, § 123:

nec distare humana carne suillam,

Juv. 14, 98:

carnibus humanis vesci,

id. 15, 13:

societas generis humani,

of the human race, Cic. Lael. 5, 20; cf.: eos (deos) non curare opinor quid agat humanum genus, Enn. ap. Cic. Div. 2, 50, 104 (Trag. v. 354 Vahl.); v. genus: ubi remissa humana vita corpus requiescat malis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 416 ib.); cf.: humanae vitae varia reputantes mala, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115; and Cic. Rep. 6, 18; in the comp.: ergo hercules vita humanior sine sale non quit degere, Plin. 31, 7, 41, § 88:

omnium divinarum humanarumque rerum,

Cic. Lael. 6, 20;

v. divinus: amor,

id. ib. 21, 81:

natura,

id. Rep. 1, 14:

virtus,

id. ib. 1, 7 fin.:

casus,

id. Lael. 2, 7:

cultus,

id. de Or. 1, 8, 33:

humanissima voluptas,

id. Ac. 2, 41, 127:

ignes,

i. e. which men daily use, Plin. 2, 107, 111, § 239:

dapes,

i. e. human excrements, id. 17, 9, 6, § 51:

memoria,

Tac. A. 11, 14:

ultra modum humanum,

id. ib. 11, 21:

humanum facinus factumst,

customary, Plaut. Truc. 2, 1, 8:

nec quisquam dixerit, in eo qui obdormivit, rem eum humanam et naturalem passum, Mos. et Rom. Coll. 12, 7, 7: major imago humana,

of superhuman size, Juv. 13, 222: humanum sacrificium dicebant, quod mortui causa fiebat, Paul. ex Fest. p. 103 Müll.:

scelus,

committed against men, Liv. 3, 19 fin.; 29, 18 fin.: si quid mihi humanum contigerit, if any thing should happen to me, i. e. if I should die, Dig. 16, 3, 26 (for which, humanitus, q. v.):

persuasit nox, amor, vinum, adulescentia: Humanum'st,

Ter. Ad. 3, 4, 25: metum virgarum navarchus pretio redemit: humanum est;

alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit: usitatum est,

Cic. Verr. 2, 5, 44, § 117; cf. Ter. Hec. 4, 1, 38; id. Ad. 3, 4, 25:

humano quodam modo,

Quint. 10, 3, 15: res humani juris, property (opp. res divini juris, things sacred or religious), Gai. Inst. 2, 2; 9 sqq.;

3, 97: ne vinum... esse sacrum incipiat et ex usibus eripiatur humanis,

Arn. adv. Gent. 7, 31.— As substt.

hūmāni, ōrum, m., men, mortals, Lucr. 3, 80; 837: natura humanis omnia sunt paria, Varr. ap. Non. 81, 10.—

hūmānum, i, n., that which is human, mortal, etc.: ignem magnum hic faciam. Dae. Quine ut humanum exuras tibi? Plaut. Rud. 3, 4, 62:

non hercle humanust ergo: nam volturio plus humani credost,

id. Mil. 4, 2, 53:

si quicquam in vobis non dico civilis sed humani esset,

Liv. 5, 4, 9:

pulcher et humano major trabeaque decorus Romulus,

Ov. F. 2, 503 (but in Cic. Att. 13, 21, 5, homo is the true reading):

homo sum: humani nihil a me alienum puto,

Ter. Heaut. 1, 1, 25:

Satyris praeter effigiem nihil humani, Mela, 1, 8, 10: si in Pompeio quid humani evenisset,

Sall. H. Fragm. 5, 16 Dietsch.—

Plur.: hūmā-na, ōrum, n., human affairs, the concerns of men, events of life:

qui omnia humana, quaecumque accidere possunt, tolerabilia ducat,

Cic. Tusc. 5, 6, 17; cf.:

despicientem omnia humana,

id. Rep. 1, 17; and:

haec caelestia semper spectato, illa humana contemnito,

id. ib. 6, 19:

si quicquam humanorum certi est,

Liv. 5, 33, 1:

deos esse et non neglegere humana,

id. 3, 56, 7.— Comp. (very rare):

respiratio humanior,

i. e. freer, Cael. Aur. Acut. 2, 1, 2.

In partic.

Humane, philanthropic, kind, gentle, obliging, polite (syn.:

comis, urbanus): te esse humano ingenio existumo,

Plaut. Most. 3, 2, 127:

Cyrum minorem Persarum regem et ceteris in rebus communem erga Lysandrum atque humanum fuisse,

Cic. de Sen. 17, 59; cf.:

homo facillimus atque humanissimus,

id. Att. 16, 16, C, 12:

humani ingeni Mansuetique animi officia,

Ter. And. 1, 1, 86; cf.: quod ipse moderatissimi atque humanissimi fuit sensus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5:

Catonis (praeceptum) humanissimum utilissimumque,

Plin. 18, 6, 8, § 44 (cf. Cato, R. R. 4). —

Of good education, well-informed, learned, polite, refined: gentem quidem nullam video neque tam humanam atque doctam neque tam immanem atque barbaram, quae non significari futura posse censeat, Civ. Div. 1, 1, 2; cf.:

homo doctissimus atque humanissimus,

id. Verr. 2, 4, 44, § 98:

homines periti et humani,

id. ib. 2, 5, 28, §

70: haec ego non possum dicere non esse hominis quamvis et belli et humani,

id. Fin. 2, 31, 102: Praxiteles nemini est paulum modo humaniori ignotus, Varr. ap. Gell. 13, 16, 3 (eruditiori doctiorique, Gell.;

see the entire chap.): humanissimussermo,

Cic. Q. Fr. 2, 10, 2.—Hence, adv. in two forms: hūmānē and hūmānĭter.

(Acc. to I.) Humanly, agreeably to human nature, in a manner becoming humanity.

Form humane:

vix humane patitur,

Ter. Ad. 1, 2, 65: intervalla vides humane commoda, i. e. exceedingly, charmingly commodious, [p. 870] Hor. Ep. 2, 2, 70:

morbos toleranter atque humane ferunt,

Cic. Tusc. 2, 27, 65.—

Form humaniter:

docebo profecto, quid sit humaniter vivere,

Cic. Fam. 7, 1, 5:

sin aliter acciderit, humaniter feremus,

id. Att. 1, 2, 1.—

Comp.:

si qui forte, cum se in luctu esse vellent, aliquid fecerunt humanius, aut si hilarius locuti sunt,

Cic. Tusc. 3, 27, 64.—

In partic. (acc. to II. A.), humanely, pleasantly, courteously, kindly, gently, politely, etc.

Form humane: Hirtium aliquid ad te sumpathôs de me scripsisse facile patior:

fecit enim humane,

Cic. Att. 12, 44, 1.—

Form humaniter: invitus litteras tuas scinderem: ita sunt humaniter scriptae, Cic. Fragm. ap. Non. 509, 21:

fecit humaniter Licinius,

id. Q. Fr. 2, 1, 1.—

Sup.:

quod se sua voluntate erga Caesarem humanissime diligentissimeque locutus esses,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 20:

quam humanissime scribere,

id. Fam. 2, 17, 6; 5, 20, 8; cf. Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

ducem se itineris humanissime promisit,

Petr. 8.

hūmānus (old form: HEMONA humana et HEMONEM hominem dicebant, Paul. ex Fest. p. 100 Müll.; cf. homo init.), a, um, adj. [homo], of or belonging to man, human.

In gen.:

esse aliquem humana specie et figura, qui tantum immanitate bestias vicerit, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 22, 63:

simulacra,

id. Rep. 3, 9:

caput,

a human head, Hor. A. P. 1; Flor. 1, 7, 8: succidiae, Cato ap. Gell. 13, 24, 12: Cyclopis venter... Carnibus humanis distentus, human flesh, Enn. ap. Prisc. p. 870 P. (Ann. v. 327 Vahl,):

humana qui dape pavit equas,

Ov. H. 9, 68:

Athenas obsidione et fame ad humanos cibos compulit,

Flor. 3, 5, 10:

hostiae,

human sacrifices, Cic. Font. 10 21; Tac. G. 9; Plin. 8, 22, 34, § 82; Flor. 1, 16, 7:

lac,

human milk, Plin. 28, 9, 33, § 123:

nec distare humana carne suillam,

Juv. 14, 98:

carnibus humanis vesci,

id. 15, 13:

societas generis humani,

of the human race, Cic. Lael. 5, 20; cf.: eos (deos) non curare opinor quid agat humanum genus, Enn. ap. Cic. Div. 2, 50, 104 (Trag. v. 354 Vahl.); v. genus: ubi remissa humana vita corpus requiescat malis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 416 ib.); cf.: humanae vitae varia reputantes mala, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115; and Cic. Rep. 6, 18; in the comp.: ergo hercules vita humanior sine sale non quit degere, Plin. 31, 7, 41, § 88:

omnium divinarum humanarumque rerum,

Cic. Lael. 6, 20;

v. divinus: amor,

id. ib. 21, 81:

natura,

id. Rep. 1, 14:

virtus,

id. ib. 1, 7 fin.:

casus,

id. Lael. 2, 7:

cultus,

id. de Or. 1, 8, 33:

humanissima voluptas,

id. Ac. 2, 41, 127:

ignes,

i. e. which men daily use, Plin. 2, 107, 111, § 239:

dapes,

i. e. human excrements, id. 17, 9, 6, § 51:

memoria,

Tac. A. 11, 14:

ultra modum humanum,

id. ib. 11, 21:

humanum facinus factumst,

customary, Plaut. Truc. 2, 1, 8:

nec quisquam dixerit, in eo qui obdormivit, rem eum humanam et naturalem passum, Mos. et Rom. Coll. 12, 7, 7: major imago humana,

of superhuman size, Juv. 13, 222: humanum sacrificium dicebant, quod mortui causa fiebat, Paul. ex Fest. p. 103 Müll.:

scelus,

committed against men, Liv. 3, 19 fin.; 29, 18 fin.: si quid mihi humanum contigerit, if any thing should happen to me, i. e. if I should die, Dig. 16, 3, 26 (for which, humanitus, q. v.):

persuasit nox, amor, vinum, adulescentia: Humanum'st,

Ter. Ad. 3, 4, 25: metum virgarum navarchus pretio redemit: humanum est;

alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit: usitatum est,

Cic. Verr. 2, 5, 44, § 117; cf. Ter. Hec. 4, 1, 38; id. Ad. 3, 4, 25:

humano quodam modo,

Quint. 10, 3, 15: res humani juris, property (opp. res divini juris, things sacred or religious), Gai. Inst. 2, 2; 9 sqq.;

3, 97: ne vinum... esse sacrum incipiat et ex usibus eripiatur humanis,

Arn. adv. Gent. 7, 31.— As substt.

hūmāni, ōrum, m., men, mortals, Lucr. 3, 80; 837: natura humanis omnia sunt paria, Varr. ap. Non. 81, 10.—

hūmānum, i, n., that which is human, mortal, etc.: ignem magnum hic faciam. Dae. Quine ut humanum exuras tibi? Plaut. Rud. 3, 4, 62:

non hercle humanust ergo: nam volturio plus humani credost,

id. Mil. 4, 2, 53:

si quicquam in vobis non dico civilis sed humani esset,

Liv. 5, 4, 9:

pulcher et humano major trabeaque decorus Romulus,

Ov. F. 2, 503 (but in Cic. Att. 13, 21, 5, homo is the true reading):

homo sum: humani nihil a me alienum puto,

Ter. Heaut. 1, 1, 25:

Satyris praeter effigiem nihil humani, Mela, 1, 8, 10: si in Pompeio quid humani evenisset,

Sall. H. Fragm. 5, 16 Dietsch.—

Plur.: hūmā-na, ōrum, n., human affairs, the concerns of men, events of life:

qui omnia humana, quaecumque accidere possunt, tolerabilia ducat,

Cic. Tusc. 5, 6, 17; cf.:

despicientem omnia humana,

id. Rep. 1, 17; and:

haec caelestia semper spectato, illa humana contemnito,

id. ib. 6, 19:

si quicquam humanorum certi est,

Liv. 5, 33, 1:

deos esse et non neglegere humana,

id. 3, 56, 7.— Comp. (very rare):

respiratio humanior,

i. e. freer, Cael. Aur. Acut. 2, 1, 2.

In partic.

Humane, philanthropic, kind, gentle, obliging, polite (syn.:

comis, urbanus): te esse humano ingenio existumo,

Plaut. Most. 3, 2, 127:

Cyrum minorem Persarum regem et ceteris in rebus communem erga Lysandrum atque humanum fuisse,

Cic. de Sen. 17, 59; cf.:

homo facillimus atque humanissimus,

id. Att. 16, 16, C, 12:

humani ingeni Mansuetique animi officia,

Ter. And. 1, 1, 86; cf.: quod ipse moderatissimi atque humanissimi fuit sensus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5:

Catonis (praeceptum) humanissimum utilissimumque,

Plin. 18, 6, 8, § 44 (cf. Cato, R. R. 4). —

Of good education, well-informed, learned, polite, refined: gentem quidem nullam video neque tam humanam atque doctam neque tam immanem atque barbaram, quae non significari futura posse censeat, Civ. Div. 1, 1, 2; cf.:

homo doctissimus atque humanissimus,

id. Verr. 2, 4, 44, § 98:

homines periti et humani,

id. ib. 2, 5, 28, §

70: haec ego non possum dicere non esse hominis quamvis et belli et humani,

id. Fin. 2, 31, 102: Praxiteles nemini est paulum modo humaniori ignotus, Varr. ap. Gell. 13, 16, 3 (eruditiori doctiorique, Gell.;

see the entire chap.): humanissimussermo,

Cic. Q. Fr. 2, 10, 2.—Hence, adv. in two forms: hūmānē and hūmānĭter.

(Acc. to I.) Humanly, agreeably to human nature, in a manner becoming humanity.

Form humane:

vix humane patitur,

Ter. Ad. 1, 2, 65: intervalla vides humane commoda, i. e. exceedingly, charmingly commodious, [p. 870] Hor. Ep. 2, 2, 70:

morbos toleranter atque humane ferunt,

Cic. Tusc. 2, 27, 65.—

Form humaniter:

docebo profecto, quid sit humaniter vivere,

Cic. Fam. 7, 1, 5:

sin aliter acciderit, humaniter feremus,

id. Att. 1, 2, 1.—

Comp.:

si qui forte, cum se in luctu esse vellent, aliquid fecerunt humanius, aut si hilarius locuti sunt,

Cic. Tusc. 3, 27, 64.—

In partic. (acc. to II. A.), humanely, pleasantly, courteously, kindly, gently, politely, etc.

Form humane: Hirtium aliquid ad te sumpathôs de me scripsisse facile patior:

fecit enim humane,

Cic. Att. 12, 44, 1.—

Form humaniter: invitus litteras tuas scinderem: ita sunt humaniter scriptae, Cic. Fragm. ap. Non. 509, 21:

fecit humaniter Licinius,

id. Q. Fr. 2, 1, 1.—

Sup.:

quod se sua voluntate erga Caesarem humanissime diligentissimeque locutus esses,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 20:

quam humanissime scribere,

id. Fam. 2, 17, 6; 5, 20, 8; cf. Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

ducem se itineris humanissime promisit,

Petr. 8.

coniūnctio, ōnis, f. (coniungo), die Verbindung, der Zusammenhang, 1) die räumliche, c. portuum, Cic. Verr. 4, 117: si (caro) coniunctione corporis fovetur (Ggstz. si caro alienata est, d.i. alle Lebenstätigkeit verloren hat), Cels. 5, 26. no. 23. – meton., der Komplex, c. tectorum, Cic. de rep. 1, 41. – 2) die äußere od. innere übh.: a) lebl. Subjj.: α) im allg.: c. ignis et umoris, Varr. LL.: coniunctio confusioque naturae, Cic.: quaedam convenientia et coniunctio naturae, quam vocant συμπάθειαν, Cic. – m. Ang. womit? durch cum m. Abl. od. durch inter se, zB. c. mentis cum externis mentibus, Cic.: inoffensa atque indubitata litterarum inter se c., Quint. – β) als t. t.: αα) als rhet. t. t., die Verbindung der Rede, zB. Cic. part. or. 21. – als rhet. Fig., die Konjunktion (griech. ζεῦγμα), Cornif. rhet. 4, 38. – ββ) als t. t. der Logik, die Begriffsverbindung, Ideenverbindung (gr. συμπεπλεγμένον bei den Stoikern), c. syllogismi, Gell.: quae coniunctio, quae diiunctio vera est, was folgerecht zu verbinden, was zu trennen sei, Cic.: ergo haec quoque coniunctio est ex repugnantibus, Cic.: im Plur., deinde addunt coniunctionum negantiam, Cic. – γγ) als gramm. t. t., konkret, das Bindewort, die Verbindungspartikel, Konjunktion, c. expletiva, Serv.: coniunctiones et praepositiones, Sen.: sequitur coniunctio, Quint.: dissolutum est, quod

————

coniunctionibus verborum e medio sublatis, separatis partibus effertur, Cornif. rhet.: quae (figura) quia coniunctionibus caret, dissolutio vocatur, Quint.: cum demptis coniunctionibus dissolute plura dicuntur, Cic.: neque coniunctiones saepius iterare dubitavit, Suet. – u. der Bindestrich , ›hyphen‹, quae coniunctio dicitur, Prisc. de accent. § 6. p. 520, 8 K. – b) lebender Wesen, die gesellige Verbindung, Beziehung in Staat u. Familie, bei Ang. mit wem? durch Genet. od. durch cum m. Abl.; bei Ang. zwischen wem? durch inter m. Akk., α) im allg.: societas coniunctioque humana, Cic.: communitas coniunctioque humana, Cic.: coniunctio inter homines hominum et quasi quaedam societas et communicatio utilitatum, Cic.: nos ad coniunctionem congregationemque hominum et ad naturalem communitatem sumus nati, Cic.: commune autem animantium omnium est coniunctionis appetitus (Geselligkeitstrieb) procreandi causā, Cic. – v. politischen Verhältnis, guten Vernehmen mit jmd., haec nostra c., haec conspiratio in republica bene gerenda, Cic.: citius cum eo veterem coniunctionem dirimere, quam novam conciliare, Cic.: illam Caesaris coniunctionem defugere, Cic.: Pompeium a Caesaris coniunctione avocare, Cic.: ab huius ordinis (mit diesem Stande) coniunctione depulsi, Cic. – v. nachbarlichen, nostra municipia coniunctione etiam vicinitatis moventur, die nach-

————

barliche Verbindung (in der man mit ihnen steht), Cic. – v. kollegialischen, quaesturae c., Cic.: c. tua cum collega concordiaque vestra, Cic. – v. geselligen, freundschaftlichen im Privatleben, summa nostra c. et familiaritas, Cic.: paterna necessitudo et c., Cic.: c. benevolentiae, Cic.: im Plur., novae coniunctiones, Cic.: coniunctiones necessariorum tuorum, Cic. – β) die Verbindung durch Geburt, Heirat, die Familienverbindung, Verschwägerung, Verwandtschaft, c. nuptialis, Varr.: coniunctiones fratrum, consobrinorum sobrinorumque, Cic.: c. sanguinis, Cic.: c. affinitatis, Cic. – amicitiae coniunctionisque necessitudo, Cic.: quae coniunctio necessitudinem eorum sanxit, Nep.: spero et opto nobis coniunctionem voluptati fore, Cic.: coniunctione Caesaris dignum credi, V. mit dem C., Tac. ann. 4, 39.

cōnsortio, ōnis, f. (consors), die Teilhaberschaft, Mitgenossenschaft zu gleichen Teilen, die Gemeinschaft, a) v. Pers., quaenam ista societas, quaenam consortio est? Liv.: c. humana, Cic.: redire in consortionem, Lucil. fr. – mit Genet. (wessen? woran?), tribuniciae potestatis, Vell.: fati, Val. Max.: hominum, mit den M., Plin. – m. inter u. Akk., sociabilis consortio inter binos Lacedaemoniorum reges, Liv. 40, 8, 12. – b) v. Lebl., m. cum u. Abl., stomachus, cui cum vesica quaedam consortio est, Sympathie (συμπάθεια), Cels. 7, 27. p. 315, 1 D.

consortĭo, ōnis, f. [consors, II.], fellowship, community, partnership, association (rare, but in good prose):

omnis humana dissolvetur,

Cic. Off. 3, 6, 26:

sociabilis inter binos Lacedaemoniorum reges,

Liv. 40, 8, 12; cf.:

tribuniciae potestatis,

Vell. 2, 99, 1; 2, 103, 2; and wholly absol.:

quaenam ista societas, quaenam consortio est?

Liv. 6, 40, 18 (v. the passage in connection):

fati,

Val. Max. 4, 6, 3:

(animalia terrestria) hominum quādam consortione degentia,

Plin. 9, 1, 1, § 1.—

Transf., of things:

stomachus, cui cum vesicā quaedam consortio est,

sympathy, sympathetic connection, Cels. 7, 27, 15.

sĭmĭlĭtūdo, ĭnis, f. [similis].

In gen., likeness, resemblance, similitude (class.).

With gen.:

id ex similitudine floris lilium appellabant,

Caes. B. G. 7, 73:

id ad similitudinem panis efficiebant,

id. B. C. 3, 48; cf.:

umor ex hordeo aut frumento in quandam similitudinem vini corruptus,

Tac. G. 23:

armorum,

Caes. B. G. 7, 50:

coronae,

Cic. N. D. 1, 11, 28:

similitudo speciesque sapientium,

id. Off. 3, 4, 16:

studiorum societas similitudoque,

id. Phil. 7, 2, 6: artis imago et similitudo. id. de Or. 2, 87, 356: similitudo servitutis, id. Rep. 1, 27, 43:

domini,

id. ib. 3, 34, 46; cf. id. ib. 1, 28, 44:

regum,

id. ib. 1, 41, 64:

quorum (virorum),

id. Tusc. 1, 46, 110:

amoris humani,

id. Lael. 21, 81:

quae (gloria) habet speciem honestatis et similitudinem,

id. Fin. 5, 24, 69:

si cupis in te conparebit similitudo,

Sen. Ep. 84, 8:

exemplum deorum hominisve similitudinis expressae,

Plin. 34, 7, 17, § 38.—

Absol.:

nec vero ille artifex (Phidias), cum faceret Jovis formam aut Minervae, contemplabatur aliquem, e quo similitudinem duceret,

Cic. Or. 2, 9:

quam intuens ad illius similitudinem artem et manum dirigebat,

id. ib.; so of a likeness in a portrait or image:

nemo, quamvis paratos habeat colores, similitudinem reddet,

Sen. Ep. 71, 2; Plin. 34, 7, 17, § 38; 35, 10, 36, § 88; and in the plur., id. 35, 12, 43, § 151:

nihil est, quod ad se rem ullam tam alliciat, quam ad amicitiam similitudo,

Cic. Lael. 14, 50; id. de Or. 2, 23, 96;

so of mind or character: est igitur homini cum deo similitudo,

id. Leg. 1, 8, 25:

est nonnulla in his etiam inter ipsos similitudo,

id. Brut. 16, 63:

ad similitudinem deo propius accedebat humana virtus quam, etc.,

comes nearer in likeness, bears a nearer resemblance, id. N. D. 1, 34, 96:

hanc similitudinem qui imitatione adsequi volet,

id. de Or. 2, 23, 96:

genus imperii proximum similitudini regiae,

bearing a very close resemblance to the royal power, id. Rep. 2, 32, 56:

contrahit celeriter similitudo eos,

Liv. 1, 46, 7.— Plur.:

ut omittam similitudines,

Cic. Rep. 1, 40, 62:

sunt quaedam animi similitudines cum corpore,

id. Tusc. 2, 23, 54:

per rationem similitudines conparare,

id. Off. 1, 4, 11.—

Transf.

Imitation:

esse multos qui neminem imitentur, et suāpte naturā, quod velint, sine cujusquam similitudine consequantur,

Cic. de Or. 2, 23, 98.—

Analogy, application to similar cases:

deduxisti totam hanc rem in duo genera solum causarum, cetera innumerabilia exercitationi et similitudini reliquisti,

Cic. de Or. 2, 17, 71.—

Sameness, uniformity, monotony: variare autem orationem magno opere oportebit;

nam omnibus in rebus similitudo est satietatis mater,

Cic. Inv. 1, 41, 76.—

In partic., rhetor. t. t., a comparison, simile, similitude:

similitudo est oratio traducens ad rem quampiam aliquid ex re dispari simile,

Auct. Her. 4, 45, 59; Cic. de Or. 2, 40, 168; id. Top. 10, 41:

argumentorum et similitudinum copia,

id. Brut. 38, 143 fin.; Quint. 9, 1, 31; 9, 2, 2; 8, 3, 72 et saep.